Μακεδών: Τι σημαίνει το όνομα

Μακεδών: Τι σημαίνει το όνομα

Μία απ΄ τις βόρειες φυλές του Ελληνικού κόσμου ήταν αυτή των Μακεδόνων.Κατά τον Ηρόδοτο κατοικούσαν στην Πίνδο (οίκεε εν Πίνδω,Μακεδνόν καλεόμενον, Ηρόδ., Ι 56).Από κει,φαίνεται, κινήθηκαν ανατολικά,όπου και εγκαταστάθηκαν μόνιμα,δημιουργώντας το Βασίλειο των Μακεδό-νων.Λογικό είναι ότι δεν θα εγκατέλειψαν ποτέ την αρχική κοιτίδα τους ούτε τις σχέσεις τους με τους γειτονικούς Ηπειρώτες.Τρανή απόδειξη αποτελεί η Ολυμπιάδα,Πριγκίπισσα των Μολοσσών της Ηπεί-ρου,κόρη του Βασιλιά Νεοπτόλεμου B´,που έγινε σύζυγος του Βασιλιά Φιλίππου Β´ των Μακεδόνων και υπήρξε μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου [Γεννήθηκε στην Αρχαία Πασσαρώνα,στον σημερινό νομό Ιωαννίνων,το έτος 373 π.Χ.,και μεγάλωσε στο Αρχαίο Όρραον.Έζησε ως σύζυγος του Φι-λίππου Β´ στην Πέλλα και στις Αιγές (σημερινή Βεργίνα).Δολοφονήθηκε με λιθοβολισμό στην Πύδνα του Θερμαϊκού κόλπου με εντολή του Κάσσανδρου (στρατηγού και επιμελητή του Μα-κεδονικού θρόνου) το έτος 316 π.Χ.].

Στην ουσία,η οροσειρά της Πίνδου αποτελεί το φυσικό όριο ανάμεσα στα Ελληνικά φύλα της Η-πείρου και τους Έλληνες Μακεδόνες.

Υπάρχει,μάλιστα,και μία χαρακτηριστική ομοιότητα των δύο αυτών φύλων (Ηπειρωτών και Μακε-δόνων): χρησιμοποιούσαν,παράλληλα με την ελληνική,ιδιωματικό γλωσσικό κώδικα/τοπική διάλε-κτο.Πολλοί συγγραφείς αναφέρουν το Μακεδονιστί ομιλείν (ενίων δε και το μακεδονίζειν εκλιπόντων, Πλούτ. Αντ. 27 –  μακεδονίζοντάς τ΄ οίδα πολλούς των Αττικών διά την επιμιξίαν, Αθήν. 3, 122Α). Για τους Ηπειρώτες έχουμε την αναμφισβήτητη καταγραφή του Θουκυδίδη (σε πολ-λά σημεία στο βιβλίο Β) ότι Θεσπρωτοί,Μολοσσοί και Χάονες χρησιμοποιούσαν βαρβαρικό (δηλα-δή,διαφέροντος του κανονικού/καθιερωμένου) ιδίωμα.Η διάλεκτος αυτή θα περιοριστεί σταδιακά στον βορρά,στους ακρινούς Χάονες,κι όταν η εσχατιά αυτή του Ελληνισμού,περί τον 2^ο αι.,λάβει τον γεω-γραφικό προσδιορισμό Άρβανον (=Λευκά Όρη,Λευκή χώρα),αυτοί οι μεθόριοι Έλληνες θα χαρακτηριστούν τοπωνυμικά ως Αρβανίτες και το διασωσμένο γλωσσικό μόρφωμά τους ως Αρβανίτικα.

Το όνομα Μακεδών αποτελεί ελαφρά διαφοροποιημένη απόδοση του επιθέτου Μακεδνός,που σήμαινε μακρός,μακρύς,ψηλός.Άλλοι λεξικογράφοι το δίνουν και ως κωνικός,πυραμιδοειδής,δηλαδή ως ψηλός με αιχμηρή απόληξη.Ο Μανώλης Ανδρόνικος,καθηγητής μου Αρχαιολογίας στη Φιλοσοφική του ΑΠΘ,επέμενε ότι τα ονόματα Μακεδών και Μακεδνός προέρχονται από τη ρίζα μακ- (μηκ-, από εδώ μακρύς,μήκος,μακεστήρ [μακεστήρ μύθος, Αισχ. Πέρσες 698] κ.ά.), κάτι που,βέβαια,είναι οφθαλμοφανές και αυταπόδεικτο.

Η ισχυρή αυτή ένδειξη ότι οι Μακεδόνες υπερείχαν κατά το ύψος εξηγεί προφανώς και την χρήση του πολύ μακρού Μακεδονικού δόρατος,της σάρισας.

[Η σάρισα ήταν αρχαίο όπλο,ένα δόρυ μεγάλου μήκους,το βασικό επιθετικό όπλο της μα-κεδονικής φάλαγγας.

Η σάρισα ήταν κατασκευασμένη από σκληρό ξύλο κρανιάς,δέντρο που αφθονεί στα βουνά της δυτικής Μακεδονίας (της Άνω Μακεδονίας των αρχαίων).Η κρανιά φτάνει σε μεγάλο ύψος με ευθύ κορμό,παρέχοντας έτσι δόρατα με μεγάλο μήκος,σχετικά ελαφρά, με σκληρότητα και α-ντοχή.

Χαρακτηριστικό της σάρισας,το οποίο κυρίως διαφοροποιούσε τη μακεδονική από τις οπλιτικές φάλαγγες,ήταν το μήκος της.Αρχικά περίπου 5,5 μέτρα,έφτασε τον 2ο π.Χ. αιώνα τα 6,50 μέ-τρα.Είχε σιδερένια αιχμή και σαυρωτήρα στο αντίθετο άκρο,ως αντίβαρο και για να καρφώνεται στο έδαφος.Ο φαλαγγίτης τη χειριζόταν με τα δύο χέρια.

Η λέξη είναι άγνωστης ετυμολογίας και προφανώς αποτελεί κατάλοιπο ιδιωματισμού της μα-κεδονικής διαλέκτου ή λεξιδάνειο από τους γειτονικούς λαούς.Σάρισες ονομάζονταν τα μακε-δονικά δόρατα και προ του Φιλίππου, αυτός όμως είναι που επινόησε την αύξηση του μήκους τους και ως εκ τούτου δημιούργησε τη μακεδονική φάλαγγα.]

Τα ονόματα Μακεδών και Μακεδονία (=η χώρα των Μακεδόνων) είναι άρρηκτα συνυφασμένα με την ελληνική γλώσσα και την ελληνική ιστορία.Αποτελούν οργανικό τμήμα της ελληνικής αρχαι-ότητας,που μέσα από τον χρόνο,με αγώνες και αίμα,έφτασαν κραταιά ως βασικά δομικά συστατικά της σημερινής Ελληνικής οντότητας.Η προάσπιση με κάθε κόστος αυτών των ονομάτων αποτελεί εθνικό χρέος και η τυχόν αδιαφορία ή πλημμέλεια προστασίας τους συνιστά βαθειά προσβολή και προδοτική άρνηση των ιερών και όσιων της Ελληνικής ταυτότητάς μας.

Γιάννης Βασ. Πέππας, Φιλόλογος - Συγγραφέας