έ

Ποτέ δεν πυροβολούν στα πόδια.Το μυαλό είν΄ ο στόχος.

Τρίτη 10 Αυγούστου 2021

Γιάννης Βασ. Πέππας: Έκθεση Ιδεών - Μια προσέγγιση στο θέμα (pdf)


Ξεκίνησα την καθηγητική μου πορεία (Σεπτέμβρης 1988) ως φροντι-στής.Δυο βδομάδες μετά ήρθε και ο πρώτος διορισμός μου ως ανα-πληρωτή σε Λύκειο της Αττικής.
Δίδασκα Έκθεση (Εκθεσάς) και Γραμματική της αρχαίας στον ΑΚΑ-ΔΗΜΟ,στην πλατεία Κάνιγγος (Κλεισόβης και Θεμιστοκλέους). Μόλις εννιά χρόνια πριν (καλοκαίρι 1979) ήμουν στον ΑΚΑΔΗΜΟ ως υποψήφιος.
Τότε,οι Πανελλήνιες Εξετάσεις διεξάγονταν τον Σεπτέμβριο.Ιούλιος και Αύγουστος ήταν ο (μόνος σχεδόν) χρόνος πυρετώδους και συστη-ματικής προετοιμασίας για τους υποψηφίους.Έδιναν εξετάσεις μόνο όσοι  είχαν πιθανότητα να περάσουν και οι επιλογές Σχολών ήσαν περιορισμένες.Οι υποψήφιοι λοιπόν,μπορεί να ήσαν λίγοι,αλλά ήσαν σοβαροί ως ανταγωνιστές.Έτσι,η εισαγωγή στα ΑΕΙ ήταν πραγματικά επιτυχία και όχι περίπου δεδομένη και αναμενόμενη,όπως έχει καταντήσει σήμερα.Οι εισαγόμενοι «έμπαιναν» εκεί που ήθελαν και διέθεταν εκ των πραγμάτων ικανότητες.Θυμάμαι,τότε,στην Φιλοσοφική έμπαινε ένας στους τέσσερις (ποσοστό επιτυχίας: 25%). Σταδιακά,το πράγμα χάλασε.Στίς εξετάσεις συμμετείχαν,σχεδόν υποχρεωτικά,όλοι και το ωραίο είναι ότι σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι εισάγο-νταν,«πέρναγαν».Παρ΄ όλο το υποχρεωτικό και δεδομένο της σύνολης συνθήκης η λεγόμενη παραπαιδεία «φούντωσε» κι έφτασε να υποκαταστήσει το (κατ΄ όνομα…) Λύκειο.Συμπτώματα μιας ευρύτατης κι εξελισσόμενης ψυχοπαθολογίας της ελληνικής κοινωνίας μας,που λίγο-πολύ όλοι γνωρίζουμε και άπραγοι τα παρατηρούμε να ριζώνουν όλο και βαθύτερα.
Το 1979 ο ΑΚΑΔΗΜΟΣ στεγαζόταν στην διπλανή πολυκατοικία (Ακαδημίας 99),της οποίας το ισόγειο και οι δύο πρώτοι όροφοι φιλοξενούσαν τα γραφεία και τους αποθηκευτικούς χώρους όλων (μάλλον) των εταιρειών διακίνησης και εκμετάλλευσης κινηματογραφικών ταινιών στην Ελλάδα,γι΄ αυτό και το συγκρότημα ονομαζόταν χαριτωμένα ως «Μέγαρο Κινηματογράφου» (ή κάπως έτσι) !Στις αμέτρητες αίθουσες των υπολοίπων ορόφων του «Μεγάρου» ξεδιπλωνό-ταν ο ΑΚΑΔΗΜΟΣ,όπου εκατοντάδες υποψηφίων και πλήθος καθηγητών των εξεταζομένων μαθημάτων συναντιόντουσαν για τον κοινό στόχο.
Δίπλα (Τζωρτζ 26),βρισκόταν ένας άλλος φροντιστηριακός κολοσσός,η ΠΑΙΔΕΙΑ.Στο καθένα απ΄ τα δύο αυτά μεγαθήρια πρέπει να «φοιτούσαν» 1.000 και παραπάνω υποψήφιοι στο εν λό-γω δίμηνο! Το λέω αυτό για να δείξω ότι η έννοια του φροντιστηρίου τότε ήταν πρόσκαιρη και περιορισμένη,όχι μόνιμη και καθολική,όπως σήμερα… Έχει σημασία να καταλάβουμε την εποχή.
Δάσκαλοί μας ήσαν φοβεροί φιλόλοι,όπως: ο Μιλτ. Κηρυκόπουλος,ο Παν. Μουλακάκης,ο Γρυ-πάρης (μίλαγε άπταιστα …λατινικά!),ο Παρασκευόπουλος,ο Πασσάς κ.ά.Σημειώστε ότι οι προαναφερόμενοι δεν χρησιμοποιούσαν βιβλία! Ήξεραν όλα τα αποσπάσματα των αρχαίων κειμένων απ΄ έξω! Μια άλλη παράμετρος αυτής της διαφορετικής,όχι μακρινής,εποχής που η αξία είχε αντίκρυσμα και «πρόσωπο», τα πρότυπα ήσαν θετικά και ουσιώδη και η αριστεία δεν διαβαλλόταν απ΄ την μετριότητα,την οκνηρία και τη λαμογιά.
Μια τυχαία συνάντηση με τον Μιλτ. Κηρυκόπουλο με έφερε να διδάσκω εκεί που είχα υπάρξει ως διδασκόμενος.Η παρουσία μου αποτελούσε έμπρακτη απόδειξη της επιτυχημένης εργασίας του φροντιστηρίου! Θυμάμαι πάντα με συγκίνηση την παρουσίασή μου στα τμήματα απ΄ τον Μιλτ. Κηρυκόπουλο κατά την πρώτη μέρα της φροντιστηριακής χρονιάς.Συνέχισα ως Εκθεσάς, και μετά τον διορισμό μου,σε φροντιστήρια και ιδιαίτερα.Απ΄ το πλούσιο υλικό που είχα συγκε-ντρώσει (τράπεζα θεμάτων,τεχνικές ανάλυσης και ανάπτυξης κειμένου,επεξεργασία παρα-γράφου,προσέγγιση των δεδομένων,σύνθεση του ζητούμενου,αποδεικτική οργάνωση,παράλ-ληλη λογοτεχνική και δοκιμιακή υποστήριξη) σκεφτόμουν να εκδώσω ένα βιβλίο για την Έκ-θεση Ιδεών,βοήθημα για τους υποψηφίους.Τα εκθεσιολόγια που κυκλοφορούσαν ως τότε (έχω αρκετά) λειτουργούσαν ως υποδείγματα.Έδιναν θέματα που στην συνέχεια ανέπτυσσαν.Δεν θυμάμαι να υπήρχαν (ως το 1995,περίπου) βιβλία πάνω στη φυσιογνωμία,τη φιλοσοφία και τη μεθοδολογία της Έκθεσης.Συγκρότησα,έτσι,ένα καλούπι-μία μακέτα-ένα προσχέδιο πάνω στο οποίο θα οικοδομούσα την ως τότε πείρα μου.Αυτό το οργανωτικό προγραμματικό κείμενο (με τις απ΄ τη φύση του ατέλειες) παρουσιάζω εδώ.Είναι γραμμένο σε γραφομηχανή και παρ΄ όλο που συντάχτηκε πριν 26-27 χρόνια εκτιμώ ότι μπορεί να λειτουργήσει ως αρωγός σκέψης σε μαθητές και καθηγητές.Το εκθεσιολόγιο που σχεδίαζα δεν προέκυψε ποτέ.Το ξεκίνημα της αρθρογραφίας μου σε διάφορα έντυπα γρήγορα με οδήγησε σε άλλους συγγραφικούς δρόμους και την οριστική εγκατάλειψη κάθε φροντιστηριακής δραστηριότητας.

 

Στο ακόλουθο πολυμορφικό αρχείο (pdf) εκτός της εργασίας μου παραθέτω:

• μια επιλογή δοκιμίων για την Έκθεση Ιδεών από τον συνάδελφο Δημ. Πανουσάκη.Αν και είναι κραυγαλέα και προπαγανδιστικά αριστερόστροφη,δηλαδή μονόπλευρη και ελλειματι-κή,ωστόσο δίνει το στίγμα της παράπλευρης ενίσχυσης.

• ενδιαφέρον άρθρο στην Καθημερινή,κάπου στο 1995,του Σαρ. Καργάκου (υπήρξε ακριβο-πληρωμένος Εκθεσάς) για το ζήτημα της Έκθεσης στην δ/βάθμια εκπαίδευση και τις Εισαγω-γικές εξετάσεις.

• δύο,τέλος,ακόμα σχετικές αναφορές.

 

Κάντε λήψη του pdf πατώντας εδώ

 

Γιάννης  Βασ. Πέππας, Φιλόλογος-Συγγραφέας

10 Αυγούστου 2021