Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ

 

«Η περιοχή του ποταμού Κολύμα ήταν το μεγαλύτερο και το πιο φημισμένο νησί, ο πόλος της απανθρωπιάς αυτής της καταπληκτικής χώρας Γκουλάγκ, που η γεωγραφία την έχει κομματιάσει σε αρχιπέλαγος, αλλά η ψυχολογία την αλυσόδεσε σε ήπειρο - μιας χώρας σχεδόν αθέατης, σχεδόν ανεπαίσθητης, όπου και κατοικούσε ο λαός των Ζεκ [κρατουμένων]». Τούτη τη χώρα του τρόμου περιγράφει ο Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, δημιουργώντας μια απέραντη τοιχογραφία του συστήματος των φυλακών και των στρατοπέδων στην πρώην Σοβιετική Ένωση από το 1918 ως το 1956, και κυρίως κατά τη σταλινική περίοδο. Η προσωπική του εμπειρία από τον εγκλεισμό στα γκουλάγκ και οι μαρτυρίες 227 πρώην κρατουμένων έδωσαν στον Σολζενίτσιν τη δυνατότητα να γράψει αυτό το βιβλίο-μνημείο στον Άγνωστο Κρατούμενο, έργο μοναδικό στη ρωσική και την παγκόσμια λογοτεχνία. Ένα σύγχρονο έπος, όπου η αβάσταχτη σκληρότητα των περιγραφών, μετριάζεται συχνά από το χιούμορ, τα αυτοβιογραφικά κεφάλαια εναλλάσσονται με μεγάλους ιστορικούς πίνακες, και μέσα από όλα αυτά προβάλλει η τραγική μοίρα εκατομμυρίων ανθρώπων. Ένα βιβλίο που σφράγισε τον 20ο αιώνα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Το Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ είναι ο τίτλος ενός τρίτομου χρονικού που έγραψε ο Ρώσος συγγραφέας και νομπελίστας Αλεξάντρ Σολζενίτσιν. Η ονομασία αρχιπέλαγος δόθηκε μεταφορικά ως μορφή συμπλέγματος νήσων για τον μεγάλο αριθμό στρατοπέδων συγκέντρωσης αντιφρονούντων που δημιούργησε και διατήρησε για περισσότερο από 70 χρόνια το ολοκληρωτικό κομμουνιστικό καθεστώς στη Σοβιετική Ένωση. Το όνομα Γκούλαγκ αποτελεί το αρκτικόλεξο της ρωσικής υπηρεσίας που επόπτευε του ρωσικού αυτού συστήματος φυλακών και στρατοπέδων εργασίας, την οποία υπηρεσία επόπτευε η K.G.B. (Κα-Γκε-Μπε). Γκ.Ού.λαγκ Γκλάβνογιε Ουπραβλένιγιε Λαγκερέι που σημαίνει: Γενική Διοίκηση Στρατοπέδων.

Το Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ γράφτηκε στη δεκαετία 1958–1968 και άρχισε να δημοσιεύεται (το πρώτο μέρος του) το 1973 στο Παρίσι με τη μέθοδο σαμιζντάτ (= μυστική ιδιόχειρη συγγραφή και έκδοση [διανομή] ή αποστολή προς έκδοση στο εξωτερικό). Αμέσως με την κυκλοφορία του πρώτου τόμου, στις 2 Φεβρουαρίου του 1974, το σοβιετικό καθεστώς συνέλαβε τον Σολζενίτσιν με την κατηγορία της «εθνικής προδοσίας». Προ όμως της κατακραυγής του διεθνούς τύπου, την επόμενη μόλις ημέρα, απελάθηκε. Τελικά η αγγλική απόδοση του όλου έργου εκδόθηκε σε τρεις τόμους από το 1974 μέχρι το 1978.Στην Ελλάδα,το έργο χωρίστηκε σε τέσσερα μέρη που εκδόθηκε σε δύο τόμους από διαφορετικούς εκδοτικούς οίκους με σοβαρή χρονική απόσταση.Στο διαδίκτυο βρίσκεται μόνο ο 1ος τόμος,εδώ