Μοσυνόπολη: μια βυζαντινή πόλη περιμένει στα βαθιά

Μοσυνόπολη: μια βυζαντινή πόλη περιμένει στα βαθιά

Η Μοσυνόπολη,μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Θράκης κατά την ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο,βρίσκε- ται 7 χλμ. δυτικά της Κομοτηνής,κοντά στο σημερινό χω- ριό Μίσχος.Η πόλη είχε διαφορετικά ονόματα κατά επο- χή: στη ρωμαϊκή περίοδο καλούνταν «Μαξιμιανούπο- λη»,ενώ η ονομασία «Μοσυνόπολη» της δόθηκε στα τέλη του 9^ου αι.,εποχή γενικευμένης αναδιοργάνωσης και ανα- κατάταξης των αστικών κέντρων της Θράκης.

Η βυζαντινή πόλη κτισμένη στους πρόποδες του Παπι- κίου όρους δεν μπορούσε παρά να έχει επαφές με τη σπουδαία μοναστική πολιτεία που είχε αναπτυχθεί ε- κεί.Επίσης,βρισκόταν ανάμεσα στα δύο σημαντικότερα αστικά κέντρα της εποχής,την Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη.Το γεγονός αυτό καθώς και η θέση της πάνω στην Εγνατία Οδό δικαιολογεί τον πολύ ση- μαντικό ρόλο που διαδραμάτισε κατά τους ρωμαϊκούς και βυζαντινούς αιώνες: αφενός,είχε μια σημαντική ε- μπορική και πνευματική επικοινωνία με τις παράλιες ελληνικές πόλεις (Μαρώνεια,Άβδηρα, κλπ.) και αφε- τέρου αποτέλεσε το θέατρο των επιδρομών από ξένα φύλλα που εποφθαλμιούσαν τη Βασιλεύουσα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στα τέλη του 10ου αι. υπήρξε ορμητήριο του Βασίλειου Βουλγαροκτόνου στον πόλεμο κατά των Βουλγάρων.Η πόλη υφίσταται σοβαρές ζημιές το 1206 από τον Τσάρο Καλογιάν των Βουλγάρων και τα τείχη της γκρεμίζονται.Φαίνεται όμως πως η πόλη δεν καταστρέφεται εντελώς.Ενάμιση σχεδόν αιώνα αρ- γότερα,το 1343, ο Ιωάννης Καντακουζηνός που διανυκτερεύει στη Μοσυνόπολη κάνει λόγο για μια παλιά και από πολλά χρόνια κατεστραμμένη πόλη.

Από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα έχουν λάβει χώρα σημαντικές αρχαιολογικές έρευνες στα ερείπια της πόλης.Έχουν εντοπιστεί τμήματα της οχύρωσης,η οποία μνημονεύεται από την Άννα Κομνηνή.Σύμφωνα με την βυζαντινή πριγκίπισσα,ο Αλέξιος παγίδευσε τους Μανιχαίους (αίρεση της εποχής) στη Μοσυνόπολη και τους φυλάκισε στο φρούριο της πόλης.

Σήμερα,είναι εμφανής η θριαμβευτική νίκη της φύσης έναντι του ανθρώπινου στοιχείου,αφού ρίζες,χόρτα και δέντρα έχουν καλύψει σχεδόν τελείως τα σωζόμενα τμήματα.

Στο κέντρο σχεδόν της πόλης βρισκόταν ένας ναός που κοιτάζοντάς τον από ψηλά έχει σχήμα εξάγωνου,κάτι που τον κάνει σπάνιο στο είδος του.Χρονολογείται μάλλον στον 11ο αι.Σύμφωνα με επιγραφή,το ναό έκτισε κάποιος Κωνσταντίνος «με πολύ πόθο και πίστη χάριν της θεάς ωφέλειας».Ο ναός ήταν διακοσμημένος με κα- λής ποιότητας γλυπτά,με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά,ίχνη των οποίων βλέπει κανείς ακόμη και σήμερα.Επί- σης,τάφοι εσωτερικά και εξωτερικά του ναού φιλοξενούσαν στην άλλη τους ζωή εξέχουσες προσωπικότητες της πόλης μαζί με τα προσωπικά τους αντικείμενα.Έτσι,μέσα και γύρω από το ναό αποκαλύφθηκαν σημα- ντικά ευρήματα όπως κεραμικά αντικείμενα,κοσμήματα και νομίσματα.

Έξω από το τείχος της πόλης,στα νοτιοδυτικά,υπήρχε νεκροταφείο που χρονολογείται στον 4ο αι.Στην αρχαιό- τητα,σύμφωνα με τη νομοθεσία οι νεκροί θάβονταν έξω από την πόλη για λόγους υγιεινής.Οι τάφοι έφεραν σημαντικά ευρήματα στο εσωτερικό τους που συνέβαλαν στη μελέτη και χρονολόγηση του νεκροταφείου.

Τέλος,αίνιγμα αποτελεί το τοπικό εργαστήριο κεραμικής της Μοσυνόπολης,το οποίο πιθανολογείται ότι βρί- σκεται στα βόρεια του ναού.Αν και τα μέχρι τώρα στοιχεία της έρευνας για τη Μοσυνόπολη είναι σημαντικά,το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται θαμμένο κάτω από τις σύγχρονες καλλιέργειες καθιστώντας το άλλοτε ακ- μαίο βυζαντινό κέντρο,πόλη-φάντασμα του παρελθόντος που στοιχειώνει τους λιγοστούς (πλην όχι πάντα α- γαθούς) επισκέπτες της!

Έλλη Μπία