Θ’ αυτ-απατώμεθα εσαεί;

Πώς να σώσεις έναν κόσμο που δεν θέλει να σωθεί;
Έλσα Κορνέτη, Ημερολόγιο φιλοσοφικής ήττας

Πάλι μπερδέψαμε τη Δημοκρατία της Αγοράς με την Αγοραία Δημοκρατία,το πολίτευμα δηλαδή όπου όλοι συναλλάσσονται και όλα αποτιμώνται σε είδος.Οι «δημοκρατικές (;) υπό διαπραγμάτευσιν (;) αξίες» συνιστούν αλλοίωση κάθε πολιτειακού νοήματος καθώς –εκτός των άλλων– δίνουν στον πολίτη το κακό παράδειγμα των άτυπων και εξωθεσμικών διευθετήσεων.Μέσα στο (φιλελεύθερο) Κράτος μοιάζει να λειτουργεί ένα άλλο (σκοτεινό και ιδιοτελές) «Κράτος».
Ο οπορτουνισμός των πολιτικών ή και των άλλων αξιωματούχων δεν με φοβίζει όμως τόσο,όσο τα συλλογικά ιδεολογήματα και οι εύκολες λύσεις στη διαδικασία απεγκλωβισμού από «κεκτημένες κακές αντιλήψεις και πρακτικές».
Αυτό το ασυνεχές εκκρεμές,από τον βυθό στον ουρανό κι από το ζενίθ στο ναδίρ,όχι μόνο προκαλεί ένα πολιτικό jet lag αλλά μας εξοικειώνει με τη φαντασίωση ότι όλα γίνονται χωρίς κόπο και πόνο,σχεδόν αυτόματα, επειδή «ο Θεός είναι έλληνας» ή επειδή «όταν αψηφάς τους κινδύνους οι κίνδυνοι φοβούνται και υποχωρούν».
Έχουμε δυστυχώς πεισθεί ότι «εσωτερικοί» και «εξωτερικοί» εχθροί πολεμάνε τα ελληνικά Δίκια,ότι οι πολιτικοί κίνδυνοι εξυφαίνονται κάπου αλλού/έξω,ενώ εμείς είμαστε κάπου αλλού/μέσα,δεν σχεδιάζουμε,δεν προγραμματίζουμε,δεν μετράμε,δεν αξιολογούμε.
Σαν ειδωλολάτρες που αφουγκράζονται την ψυχή των πραγμάτων (anima rerum),σαν πρωτοχριστιανοί που είναι βέβαιοι ότι θα συμβεί το σωτήριο θαύμα (ενώ τα λιοντάρια ακονίζουν τα νύχια τους),σαν κουζουλοί που θεωρούμε την αποκοτιά «ιερή νόσο» και εντέλει σαν σύγχρονοι Δον Κιχώτες που ξιφομαχούν με ανύπαρκτους ανεμόμυλους,δηλώνουμε –με τον τρόπο μας– ότι διάλογο κάνουμε μόνο με την Ιστορία και όχι με την εποχή μας.
Γκρεμίζουμε τους μύθους ακυρώνοντας –αφελώς– το παρελθόν και μεταμφιέζουμε τη σημερινή παθογένεια σε εγγενές εθνικό DNA (αυτο)καταστροφής.Όλα όμως αυτά τα πράττουμε –ασυνείδητα;- με μια ιδιόμορφη αίσθηση ιστορικού πεπρωμένου και δικαίωσης σε βάθος ιστορικού χρόνου.
Πώς να παρέμβεις σε μια τέτοια κοσμοθεωρία; Δεν παλεύεται ο «ηρωποιημένος ανορθολογισμός».Ενώ χρειαζόμαστε βαθιά και μόνιμη πολιτική μετάλλαξη,ριζική αλλαγή του πολιτικού παραδείγματος διακυβέρνησης,εμείς εξακολουθούμε να κινούμαστε άναρχα ανάμεσα στο «εν οίδα» και «ουδέν οίδα».
Η αισιοδοξία του πολιτικού ή η απαισιοδοξία του σοφού;
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να χτίσουμε τη νέα αυτοπεποίθηση και τη νέα αυτοεκτίμησή μας πάνω στα γερά θεμέλια της αλήθειας και της αυτογνωσίας και όσο γίνεται μακρύτερα από την ανασφάλεια, τις ψευτοδιλημματικές σκοπιμότητες,τους συμψηφισμούς παρανομιών,τις φαντασιώσεις περιουσίου λαού.
Η ανατροπή του υποδόριου λαϊκισμού και της μελαγχολικής μεμψιμοιρίας δεν θα γίνει με την καλλιέργεια μιας νέας μετακρισιακής αυταπάτης.Η ελληνική κοινωνία,καθηλωμένη και πριν την κρίση σε ευδαιμονικά καρφιά,χρειάζεται ένα γνήσιο μεταρρυθμιστικό σοκ για να «πάρει μπρος».Πρέπει ν’ αλλάξουμε όλοι για να τα αλλάξουμε όλα.Να γίνουμε διαφορετικοί από πριν.Να σκεφτόμαστε διαφορετικά από πριν.
Το πέρασμα δεν είναι εύκολο.Το πρώην καταναλωτικό θολό ποτάμι για να γίνει συνετό ρυάκι με γάργαρο νερό προϋποθέτει άσκηση στη δημοκρατία, στην αξιοκρατία,στις σταθερές αρχές,στα όρια και στους κανόνες.Είμαστε άραγε έτοιμοι να βγούμε από το «κατασκευασμένο όνειρο» στον πραγματικό κόσμο;

Καθηγητής Γιάννης Πανούσης
Βουλευτής ΔΗΜΑΡ