Ο ¨εκπολιτισμός¨ της Τουρκίας και η δημιουργία ενός ομοιόμορφου έθνους. Η σφαγή των Κούρδων στο Ντέρσιμ

Σφαγή του Ντέρσιμ : πολιτισμός με βόμβες…

Στην ¨κρατική τρομοκρατία¨ που άρχισε από την εξέγερση του σεΐχη Σαϊντ, συνεχίστηκε στην εξέγερση του Άγρι και εμβαθύνθηκε με την σφαγή του Ντέρσιμ, υπάρχει η εξής ¨βασική λογική¨: Ο ¨εκπολιτισμός¨ της Τουρκίας και η δημιουργία ενός ομοιόμορφου έθνους.  Είναι αληθές πως έμπνευση για αυτόν τον αυταρχικό εκσυγχρονισμό υπήρξε η γαλλική επανάσταση.
Το Ντέρσιμ πυρπολήθηκε ως αποτέλεσμα μιας κρατικής πολιτικής.  Αυτή ήταν η κυρίαρχη πολιτική στα χρόνια ίδρυσης της δημοκρατίας. Η κυβέρνηση μετά από την κατάπνιξη της εξέγερσης του Σείχη Σαίντ το 1925, ετοίμασε ένα Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων Ανατολίας, έναν οδικό χάρτη για να ¨φέρει τους Κούρδους στον σωστό δρόμο¨.

Το σχέδιο αυτό που κατέστη κυβερνητική απόφαση τον Σεπτέμβριο του 1925, μπορούμε να το συνοψίσουμε ως εξής : 1) Αλλαγή της δημογραφίας της περιοχής 2) Υποχρεωτική μετεγκατάσταση κουρδικού πληθυσμού προς τα δυτικά. 3) Υποχρεωτική εκκένωση των ορεινών χωριών και συγκέντρωση τους σε συγκεκριμένους οικισμούς. 4) Προτεραιότητα στην δημιουργία δρόμων και σιδηροδρομικής γραμμής. 5) Εντατικοποίηση δημιουργίας στρατιωτικών φυλακίων. 6) Δημιουργία επιδεικτικών κυβερνητικών κτιρίων. 7) Διάδοση της χρήσης σχολείων-οικοτροφείων, αφαίρεση των παιδιών από τις οικογένειες τους και μόρφωση στα τουρκικά. 8)Διδασκαλεία τουρκικών σε γυναίκες.  9) Απαγόρευση της ομιλίας των κουρδικών και υποχρέωση ομιλίας μόνο στα τουρκικά.

ΣΧΕΔΙΟ ΑΦΟΜΟΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΟΥΡΔΩΝ

Το Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων Ανατολίας δεν περιορίστηκε μόνο στο 1925. Όλες οι μετέπειτα κυβερνήσεις μέχρι και τις πολύ πρόσφατες περιόδους, είχαν ως στόχο και εφάρμοσαν αυτές τις πολιτικές. Δημιουργήθηκαν περιφερειακές επιθεωρήσεις. Οι επιθεωρήσεις αυτές σε διάφορες περιόδους ετοίμασαν παρόμοιες αναφορές. Οι αναφορές αυτές που είχαν στόχο την κατά την σκοπιά τους αναμόρφωση της περιοχής, ετοίμασαν το έδαφος για την βίαια κρατική πίεση.

Ο Ισμέτ Ινονού ήταν ένας από τους ανθρώπους που σφράγισαν αυτή την πολιτική. Περιγράφοντας αυτά που έγιναν τότε ως ¨τα βάσει σχεδίου δέοντα¨, δίνει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες : ¨Εμείς ασχολούμενοι με το ανατολικό ζήτημα, αντιληφθήκαμε πως η μια του άκρη στηρίζεται στο θέμα της στέγασης. Τότε, θα πρέπει να ήταν 1935-1936, η Πρώτη Γενική Επιθεώρηση το επιχείρησε αυτό. Μεταφέραμε και εγκαταστήσαμε σε Μους, Βαν και Ντιγιαρμπακίρ, πρόσφυγες από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Με αυτή την ευκαιρία θέλω να πως σε αυτή τη χώρα αργά ή γρήγορα θα εφαρμοστεί μια πολιτική στέγασης και ο πληθυσμός που δεν μπορεί να βγάλει τα προς το ζην είτε στα χωριά που είναι σε δάση είτε στις ορεινές περιοχές, θα μετεγκατασταθεί¨. ( Σεμπαχατίν Σελέκ , Απομνημονεύματα του Ινονού σελ. 530).

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΝΤΕΡΣΙΜ

Για την κατανόηση του Ντέρσιμ πρέπει να δούμε το παρελθόν. Ιδρύοντας την δημοκρατία ο ¨βασικός στόχος¨ ήταν η δημιουργία ενός ¨έθνους-κράτους¨. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την ¨ιδρυτική λογική¨, η οδός για αυτό ήταν η ομογενοποίηση, η δημιουργία δηλαδή ενός τύπου ανθρώπου. Τα πρώτα για αυτό τον στόχο μέτρα, είχαν εφαρμοστεί στις κυβερνήσεις του Ένωση και Πρόοδος και στις τελευταίες περιόδους των Οθωμανών. Οι Αρμένιοι το 1915 ¨ρυθμίστηκαν¨. Με την απόφαση για ανταλλαγή πληθυσμών το 1923 με την συνθήκη της Λοζάννης, η Ανατολία ¨εκκαθαρίστηκε¨ από τον αρχαίο ελληνικό πληθυσμό της.

Η εξέγερση του Σεϊχη Σαίντ το 1925, ήταν ένα σημείο καμπής σε αυτή την διαδικασία ομογενοποίησης που θα διαρκούσε πολλά χρόνια ακόμη. Η ιδρυτική λογική πιστεύοντας πως το ¨θέμα¨ ρυθμίστηκε προσωρινά, στράφηκε ενάντια σε μια άλλη διαφορετικότητα, στους Κιζιλμπάσηδες Κούρδους. Στην πραγματικότητα ακόμη και το 1921, διαρκούντος δηλαδή του ¨Εθνικού Αγώνα¨, ο Σακαλί Νουρετίν Πασάς είχε κάνει την πρώτη κίνηση και είχε διαπράξει σφαγή σε βάρος των Κιζιλμπάσηδων Κούρδων στο Κότσγιρι.

ΠΡΟΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΟ ΠΛΑΝΟ

Όσο και αν επιδιώκεται να περιγραφεί η επιχείρηση στο Ντέρσιμ σαν μια ¨κατάπνιξη επανάστασης¨, μέσα από όλα τα έγγραφα, αναφορές και κινήσεις, μπορούμε να δούμε πως επρόκειτο για ένα τμήμα ενός προσχεδιασμένου πλάνου.

Ο Τζελάλ Μπαγιάρ το 1937 πέρασε στη θέση του Ινονού. Μιλώντας ως πρωθυπουργός το 1938 στην βουλή, περιέγραψε ως εξής το τι είχε γίνει στο Ντέρσιμ : ¨Στο Ντέρσιμ ¨τρέχει¨ ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Κατασκευάστηκαν πέρσι δρόμοι, γέφυρες και σχολεία, ενώ πέρσι έγινε και στρατιωτική επιχείρηση (…) Στα πλαίσια του προγράμματος που εφαρμόζουμε για το Ντέρσιμ, υπάρχει ακόμη ένα μέτρο που θα πάρουμε. Σύντομα ο στρατός μας θα κάνει ελιγμούς στην περιοχή του Ντέρσιμ. Με αυτή την αφορμή ο στρατός μας θα κάνει μια γενική επιχείρηση σάρωσης στην περιοχή και αντί να λειτουργεί τιμωρητικά, θα ξεριζώσει εντελώς αυτό το θέμα.

Ο Σουκρού Ασλάν- καθηγητής πανεπιστημίου Μιμάρ Σινάν, εστιάζει σε μια σημαντική λεπτομέρεια σχετική με την προετοιμαζόμενη τότε σφαγή : ¨Το 1938 όλα ήταν έτοιμα για την στρατιωτική επιχείρηση στο Ντέρσιμ. Τόσο πολύ που τυπώθηκε μάλιστα και στο τυπογραφείο Τουράν του Ελάζιγκ και οδηγός σχετικά με το πώς γίνεται επίθεση σε χωριά και το πώς καίγονται¨.

Στην ¨κρατική τρομοκρατία¨ που άρχισε από την εξέγερση του σεϊχη Σαϊντ, συνεχίστηκε στην εξέγερση του Άγιρ και εμβαθύνθηκε με την σφαγή του Ντέρσιμ, υπάρχει η εξής ¨βασική λογική¨: Ο ¨εκπολιτισμός¨ της Τουρκίας και η δημιουργία ενός ομοιόμορφου έθνους.  Είναι αληθές πως έμπνευση για αυτόν τον αυταρχικό εκσυγχρονισμό υπήρξε η γαλλική επανάσταση

ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΠΟΥ ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ

Την θεωρία αυτή υποστηρίζουν και σήμερα κάποιοι του κόμματος CHP όπως ο Ονούρ Οϊμέν. Υποστηρίζουν πως η Δημοκρατία κινήθηκε με σκοπό τον ¨εκπολιτισμό των Κούρδων¨.Το λάθος τους γίνεται τώρα πιο αντιληπτό. Η δια της βίας εξαφάνιση ταυτοτήτων ή και η υποχρεωτική αφομοίωση, προκαλεί πολύ μεγάλους πόνους, ενώ δεν πετυχαίνει και τον στόχο.

Σήμερα στην Τουρκία υπάρχουν και Κούρδοι και Αλεβίτες…

Αρθρογράφος  Οράλ Τσαλισλάρ

Εφ. Ραντικάλ 17/11/2014