Η γιορτή του
Πολυτεχνείου
Η γιορτή του Πολυτεχνείου είναι ίσως η πιο
ιδιότυπη απ’ αυτές που λαμβάνουν χώρα στα σχολεία.Έχει καθιερωθεί ως τέτοια
σχετικά πρόσφατα.Θεωρείται και είναι σχολική αργία.Το ότι στα γεγονότα του
1973 διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο εκπαιδευτικά ιδρύματα (Νομική σχολή
τον Φεβρουάριο,Πολυτεχνείο στον γνωστό Νοέμβρη) και καθαρά ως χώροι,αλλά και με το ζωντανό δυναμικό τους (φοιτητές συνεπικουρούμενοι από
εκπαιδευτικούς,μαθητές αλλά και άλλους) βάρυνε σημαντικά στην καθιέρωση της 17/11
ως σχολικής–εκπαιδευτικής γιορτής–αργίας.
Το ιδιότυπο της γιορτής συνίσταται στα εξής:
1) Είναι μόνο σχολική και όχι εθνική γιορτή.Βεβαίως,στις μέρες
αυτές εκτυλίσσονται πολλές εκδηλώσεις,πορείες,συναυλίες κ.λ.π.,με φθίνοντα
ρυθμό και παλμό ομολογουμένως,προς τιμήν της επετείου σε πάμπολλους
κοινωνικούς,πολιτικούς, εργασιακούς κ.ά. χώρους.Όμως η αργία ισχύει μόνο
για την εκπαιδευτική κοινότητα.Εξάλλου,τα τελευταία χρόνια,πρέπει να
τονίσουμε και θυμίσουμε ότι το επετειακό γεγονός λειτουργεί μάλλον ως
τηλεοπτικό αξιοθρήνητο θέαμα ανόητων νεαρών, αυταπατώμενα επαναστατών,που κυνηγιούνται
από αστυνομικές δυνάμεις προς περιορισμό των καταστροφών στους πέριξ του
Πολυτεχνείου χώρους.
2)
Λόγω της ιστορικής του εγγύτητας πάρα πολλοί εκπαιδευτικοί γνωρίζουν το “Πολυτεχνείο”
βιωματικά.Κάτι φυσικά που δεν συμβαίνει με το 1821 και που έπαψε να ισχύει για
το 1940.Οι καθηγητές οργανώνουν και συμμετέχουν σε μια γιορτή που τη γνωρίζουν
από πρώτο χέρι,την έζησαν.κάποιοι απ’ αυτούς παραβρέθηκαν στα ίδια
τα γεγονότα.Υπάρχει λοιπόν εν πολλοίς έντονη προσωπική,συναισθηματική σύνδεση
με τη γιορτή αυτή,με αποτέλεσμα να μη λείπουν ούτε οι προσωπικές φορτίσεις σε
βάρος του ιστορικού συμβάντος και μηνύματος,αλλά ούτε και οι υποκειμενικές
προκαταλήψεις κάθε λογής.
3) Η συγκεκριμένη επέτειος,κακά τα ψέματα,έχει υποστεί τη
διάβρωση της πολιτικής εμπλοκής και των ιδεολογικών αποχρώσεων.Είναι πολύ κοντινό το “Πολυτεχνείο” για να ειδωθεί αποστασιοποιημένα και αντικειμενικά.Πολύ περισσότερο από νεαρούς εφήβους.Αυτοί,κατά κανόνα,δέχονται και
μεταφέρουν τις θέσεις και αντιλήψεις των γονέων τους στο σχολικό χώρο. Πολλές
φορές αυτές οι θέσεις μπορεί να εναντιώνονται με τις αντίστοιχες του
οργανωτή–εισηγητή καθηγητή.Και η ίδια η επέτειος να μεταβληθεί από γιορτή σε
συγκρουσιακή πόλωση ή δυστοκία.
4)
Το εορταστικό υλικό τυγχάνει κι αυτό ιδιότυπο έως και αξιοπαρατήρητο.Καλλιτέχνες και πνευματικοί άνθρωποι,έργα των οποίων συγκροτούν τον
εορταστικό κορμό,είναι εν ζωή ή πρόσφατα αποθανόντες.Από το πλήθος,τον όγκο και
την ποικιλία του έργου τους απομονώνεται ένα μικρό τμήμα που συνηθίζεται να
χρησιμοποιείται στη γιορτή αυτή.Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν “Ο
δρόμος”,“Το ακορντεόν”,“Ο γ’ παγκόσμιος” του Μ. Λοΐζου καθώς και “Η
μπαλάντα του Αντρέα” και μελοποιημένη ποίηση Ρίτσου,Ελύτη από τον
Μ. Θεοδωράκη.Τείνει να παγιωθεί η συνήθεια και εμμονή χρησιμοποίησης
κάποιων τραγουδιών και ποιημάτων σύγχρονων δημιουργών ως καθαρά επετειακά–“Πολυτεχνειακά”.Είναι σχεδόν αδιανόητο να κάνεις τέτοια γιορτή χωρίς η χορωδία να τραγουδήσει
το “Ένα το χελιδόνι” ή χωρίς να ακουστεί το “Μπήκαν στην πόλη οι
οχτροί” με τον Ν. Ξυλούρη.
Αποτελεί ερώτημα πόσο αξιοποιούνται
και τιμώνται εν τέλει οι εν λόγω δημιουργοί και τα έργα τους μ’ αυτήν την
τακτική.Πόσο αποδιαρθρώνει και τεμαχίζει τη συνολική δημιουργία τους, τιμημένη
και κοσμημένη με βραβεία,αυτός ο επιμερισμός;Σίγουρα έχει διαμορφωθεί ένα
πλέγμα εορταστικού υλικού μονομερές,επαναλαμβανόμενο,κοινότυπο, κουραστικό που
στην ουσία αποστεώνει,αφυδατώνει,ξεζουμίζει και νεκρώνει δια της πολλαπλής
επαναλήψεως και της παραγωγής βαριεστημάρας όλα αυτά τα έργα.Δημιουργούνται
ακόμα συνδέσεις και συνθέσεις άσχετες, όπως ότι ο Λοΐζος έγραψε τραγούδια για
το Πολυτεχνείο και ο Ελύτης ποιήματα γι’ αυτό.
Ειδικά αυτή η γιορτή λοιπόν χαρακτηρίζεται από ιδιαιτερότητες.Εξ αιτίας
αυτών πολλές φορές το στίγμα και το μήνυμά της χαλαρώνει έως
εξαφανίσεως.Τίθεται το ερώτημα:οι ίδιοι οι μαθητές πόσο αντιλαμβάνονται αυτά
τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της γιορτής,πόσο αισθάνονται παλλόμενο το όποιο
μήνυμά της,πόσο ενεργοποιούνται και ερεθίζονται απ’ το εδραιωμένο εορταστικό ύφος
της και τι αναγωγές και συνδυασμούς επιτελούν εξ αιτίας αυτής στο σημερινό
κοινωνικό γίγνεσθαι, στα δικά τους οράματα;
Μήπως (και) αυτή η γιορτή γίνεται για να γίνεται;Μήπως έχουν βολευτεί
πολλοί και διάφοροι με την ακαμψία της επετειακής εκδήλωσης; Πόσο
εισακούονται–εισπράττονται οι βουλήσεις των μαθητών;Τι αξιοποίηση,σύνδεση με
το τώρα και προοπτική για το αύριο παρέχει (και) αυτή η επέτειος;Πόσο
λαμβάνονται υπ’ όψιν οι μαθητές σ’ ένα επίπεδο πέρα από χορωδιακά τραγούδια και
απαγγελίες ποιημάτων;
Οι περίφημες μαθητικές
κοινότητες κατά κανόνα αδρανούν.Εξάλλου ποτέ δεν επιδιώχθηκε η ουσιαστική
λειτουργία τους.Μα και η καθηγητική παρέμβαση κατά κανόνα δεν ξεπερνά τις
δημοσιοϋπαλληλικές υποχρεώσεις.Πρέπει να καταδειχθούν οι απόψεις,οι γνώσεις και
οι ανάγκες του μαθητικού δυναμικού ώστε να οργανωθεί ανάλογα και η καθηγητική
παρουσία και προσφορά,αλλά και να οργανωθεί σωστά η κοινωνική ενσωμάτωση του
εκπαιδευτικού χώρου.Υπό αυτήν την έννοια καθίσταται εναργής και δυναμική η ορθά
προσανατολισμένη και ελεύθερη από αγκυλώσεις έρευνα στο χώρο της σχολικής
πραγματικότητας.
(Από το βιβλίο μου: "Τα θρανία είναι παλιά")
Γιάννης Βασ. Πέππας
Στις μέρες μας νομίζω ότι ο πρέπον εορτασμός της ιδέας του Πολυτεχνίου και ο σεβασμός όσων θαρραλέων συμετείχαν σ αυτή,είναι ο Μη εορτασμός...
ΑπάντησηΔιαγραφή